Paardencoaching is het inzetten van paarden als hulpmiddel voor mensen. Hierbij wordt een beroep gedaan op de natuur van het paard, namelijk het zijn van een vluchtdier en het leven in een kudde.

Als vluchtdier is een paard constant bezig met het screenen van zijn omgeving. Is er een roofdier in de buurt? En zo ja, heeft die honger of niet? Paarden hebben met hun sterke zintuigen het vermogen om op afstand aan te voelen wat er in het roofdier omgaat. Als zij merken dat het roofdier op jacht is, gaan ze vluchten. Als ze merken dat het roofdier verzadigd is, zullen ze gewoon verder gaan met grazen.

Als kuddedier zijn ze afhankelijk van hun kuddegenoten. Wie is het meest ervaren paard en wijst de weg als ze moeten vluchten (leidende merrie)? En wie is het sterkst en kan het beste verdedigen (hengst)? Los van de rangorde in een kudde, moet ook ieder kuddelid gezond zijn. Als een paard koliek (buikkramp) heeft, is het niet goed in staat om te vluchten. De andere leden van de kudde zullen dan proberen om dit zieke dier te helpen. Dat doen ze door extra bescherming te bieden en spanning over te nemen. Deze spanning laten ze vervolgens afvloeien door te gapen.

Het bijzondere aan paarden is dat ze geen onderscheid maken tussen een mens of een dier. Zodra ze in contact worden gebracht met een persoon, reageren ze vanuit hun natuur op de spanning en uitstraling die dit ‘nieuwe kuddelid’ met zich meedraagt. Als ze opmerken dat deze persoon ‘koliek’ (buikkramp of buikpijn) heeft, gaan ze proberen om te helpen. Dit doen ze weer vanuit hun perspectief om samen zo veilig mogelijk te zijn en om te kunnen vluchten bij mogelijk gevaar.

Paarden communiceren non-verbaal, oftewel met hun houding, gedrag en uitstraling. Zoals ze op andere paarden reageren, reageren ze ook op mensen. Door de paardentaal te kennen, kan de paardencoach de reacties van het paard vertalen naar de persoon toe. Dit zorgt bij de persoon voor inzichten in waar de spanning of blokkade mee te maken kan hebben.

De belangrijkste effecten van paardencoaching op mensen zijn de volgende:

Door ons denken zijn wij in staat om ons gevoel te onderdrukken en weg te stoppen. Maar als je je gevoel onderdrukt, wil dit nog niet zeggen dat het weg is; je lichaam slaat het namelijk op. Het paard merkt onmiddellijk dat er een blokkade (koliek) zit en reageert hier op. Doordat via de invloed van het paard als het ware een ‘andere ingang’ wordt genomen, namelijk via het gevoel, is de impact veel groter dan bijvoorbeeld bij een psycholoog aan tafel. Het paard, in combinatie met de vertaling van de paardencoach, zorgt ervoor dat je denken en voelen (opnieuw) met elkaar in verbinding worden gebracht. Zodra het paard merkt dat er geen verschil meer bestaat tussen wat je hoofd, je hart en je buik uitstraalt, zal het dit ook bevestigen door ontspannen bij je te komen staan en een keer te smakken met de mond. Het paard voelt dan aan dat jij weer ‘oké’ of ‘een geheel’ bent en kan zichzelf ontspannen. Voor mensen is dit vaak positief confronterend om mee te maken.

Paardencoaching kan zowel op individueel niveau als in teamverband ingezet worden.

Op individueel niveau helpt paardencoaching vooral bij het loslaten van spanning die je (onbewust en onbedoeld) vasthoudt in je lichaam. Dit kan recente spanning zijn van ervaringen die je onlangs hebt meegemaakt, maar veel vaker is deze spanning al ontstaan in je jeugd en zit het sindsdien opgeslagen in je lichaam. Latere ervaringen die je spanning hebben opgeleverd komen daar bovenop. Als de last uiteindelijk te groot wordt, zegt je lichaam ‘stop’. Dit uit zich bijvoorbeeld in een burn-out of depressie.

De invloed van het gezin waarin je bent opgegroeid is onmiskenbaar groot. Toen moest je ‘overleven’ en heb je een modus gevonden om door te gaan onder de omstandigheden waarin je je bevond. Dit overlevingsmechanisme installeert zich dan in je hele wezen. Als je eenmaal volwassen bent, is dit mechanisme vaak nog onbewust actief als oude software, waardoor je tegen allerlei uitdagingen kunt oplopen.
Ook al vind  je  misschien dat je een fijne jeugd hebt gehad, toch ontwikkelt ieder kind  van nature een overlevingsmechanisme. Als je bijvoorbeeld heel beschermd bent opgevoed, dan zal je overlevingsmechanisme waarschijnlijk snakken naar vrijheid. Als je onveilig bent opgegroeid, dan kun je je wel voorstellen wat je overlevingsmechanisme allemaal voor je gedaan heeft. Zo verschilt het per persoon wat je nog uit je verleden met je meedraagt.

Bij het paard worden opgeslagen spanningen in je lichaam direct weerspiegeld. Het komt regelmatig voor dat iemand denkt het eigen thema wel te kennen, maar dat een dieper liggende oorzaak naar boven komt. Hierdoor ontstaat inzicht in de situatie en ervaar je ruimte en vrijheid om er op een andere manier naar te kijken en mee om te gaan. Dit levert direct meer rust en ontspanning op.

In teamverband werkt paardencoaching op individueel niveau van de teamleden, maar daarnaast ook op de relaties tussen de teamgenoten.
Tijdens een sessie laat een paard direct zien waar en/of bij wie de meeste spanning zit, zonder dat hier een waardeoordeel (positief/negatief) aan gekoppeld wordt. De paardencoach begeleidt het geheel en de teamleden hoeven hierbij niet al te veel te praten. Door het zien van het beeld dat het paard geeft en het voelen van de energie in de bak, krijgt ieder teamlid zélf inzichten in de onderlinge verstandhoudingen en situaties die je (onbewust) al lang hebt aangevoeld.
Hierdoor ontstaat binnen het team ruimte en vrijheid om anders naar elkaar en het werk te kijken en hiermee om te gaan. Dit levert meer begrip, compassie en respect op. Tevens geeft dit inzichten in hoe met elkaar omgegaan wordt in werksituaties. Ook hierin ontstaat meer begrip, verbinding en samenwerking.
Mede omdat er tijdens de paardencoaching niet veel gesproken hoeft te worden, wordt deze manier van werken door teams als zeer veilig en prettig ervaren.